Prawda czy fałsz?

Czym różni się prawda od fałszu? Czy można nauczyć się rozróżniać zdania prawdziwe od fałszywych? Dzisiaj poznacie zasady logicznego myślenia: dedukcję i indukcję. Wykonacie proste ćwiczenia z użyciem przedmiotów codziennego użytku, wysłuchacie bajki  i rozwiążecie zagadki, aby wyjaśnić  znaczenie logiki. 

Do każdej parasolki widzianej z góry dopasuj jej widok z boku

Skąd wiesz, że jutro wzejdzie Słońce?

Zapisz w zeszycie OK temat: Jak odróżnić prawdę od fałszu?

Cel: rozumiem znaczenie logiki

NaCoBeZu:

1. wyjaśniam, co to jest logika i do czego służy,
2. wymieniam podstawowe prawa logiki,
3. potrafię klasyfikować,
4. rozwijam myślenie naukowe.

Zaczynamy:)

1. Spróbuj znaleźć odpowiedzi na poniższe pytania i zapisz swoją odpowiedź w zeszycie OK: 

• Skąd wiemy, że Słońce jutro wzejdzie? 
• Czym jest logika?
• Jak możemy odróżnić prawdę od fałszu?

2. Narysuj w zeszycie trzy koła i wpisz do nich wszystkich z naszej klasy, o których wiesz, że:

• 1 koło- to są wszyscy ci, którzy lubią cukierki, są posiadaczem roweru, 
• 2 koło- to są wszyscy ci, którzy mają siostrę, 
• 3 koło- to są wszyscy ci, którzy mają długie włosy.

3. Nałóż koła na siebie i spróbuj wyszukać teraz wszystkich, którzy spełniają warunek 1,2 i 3. Wyciągnij wnioski z tej zabawy: Co zauważyłeś? / Co zauważyłaś? 

Aby skutecznie posługiwać się logiką musimy umieć segregować, czyli klasyfikować przedmioty.

Klasyfikowanie, to przyporządkowanie rzeczy do zbiorów. Słowo klasyfikacja pochodzi od słowa "klasa". Wyobraźcie sobie szkolny apel, na którym są wszyscy uczniowie, po apelu rozchodzą się do swoich klas. Każdy musi wiedzieć w jakiej jest klasie. Tak samo jak każdy uczeń jest w jakieś klasie, tak samo różne przedmioty należą do klas, np. jamnik należy do klasy psów, a psy do klasy zwierząt.

To, co przed chwilą robiliście to była właśnie klasyfikacja – zaliczaliście się do różnych zbiorów, np. do zbioru osób, które mają siostrę lub lubią cukierki.  Żeby skutecznie posługiwać się logiką i odróżniać prawdę od fałszu musimy umieć klasyfikować.

4. Co to jest logika i do czego jest nam potrzebna, oraz dlaczego czasem trudno nam odróżnić, co jest prawdą, a co nie. Posłuchajcie historii :

Prawda i fałsz

5. Odpowiedz na pytania:

• O czym jest ta bajka?
• Czym różni się prawda od fałszu?
• Co to znaczy, że naga prawda nie ma nic do ukrycia?
• Dlaczego fałsz jest chwastem? Co to są chwasty? Co się z nimi robi?
• Czy ludzie cenią prawdę? Dlaczego? Do czego się ona przydaje?

Prawda służy do poznania świata. Prawda sprawia, że wiemy, jaki świat naprawdę jest, a kiedy to wiemy, możemy dobrze działać.

6. Jak możemy się przekonać, co jest prawdą, a co fałszem? W tym pomaga logika. Zobaczcie, co na temat opowie wam pani filozof i  pedagog Iwona Bojarczuk.

Co się dowiedziałeś? /Co się dowiedziałaś?-  odpowiedz na pytania:

• Co to jest logika?
• Czym się zajmuje?
• Do czego może być przydatna?
• Czy potrafisz wymienić jakąś zasadę logiki?
• Do czego można porównać logikę?

7. Zasady logiki 

• Przyjrzyj się uważnie zapisowi, czy jest on prawdziwy?

Oczywiście trójkąt nie jest kwadratem! Sprawdź inne przykłady:

Każdy człowiek jest ssakiem.

Kuba jest człowiekiem.

Kuba jest ssakiem.

• rozwiąż zadania 

Wytnij wyrazy z tabeli. Jest ich więcej niż potrzebujesz. Następnie posługując się poznanym schematem sylogizmu z wyciętych wyrazów wybierz właściwe i ułóż prawidłowo zbudowany sylogizm.

8. Ciekawostka Fałszywy wniosek!
Posługując się regułami logiki musimy być bardzo ostrożni, bo czasem możemy pomylić fałsz z prawdą. Co myślicie o takim wnioskowaniu?

Każda pszczółka jest owadem.

Motyl jest owadem.

Więc motyl jest pszczołą!

9. Zasada wyłączonego środka

• Czy to krzesło może stać jednocześnie w tym miejscu i nie stać w tym miejscu?
• Czy krzesło może być jednocześnie duże i małe?
• Czy możliwe jest, żebyśmy w tym samy momencie byli ludzmi i nimi nie byli?
• A czy możliwe, żeby żarówka w jednym momencie świeciła i nie świeciła?
• A czy to, co mówimy może być jednocześnie prawdziwe i nie prawdziwe (czyli fałszywe)?

Zawsze jest tak, że albo coś jest jakieś, albo nie jest. Albo dana rzecz posiada jakąś cechę, właściwość, albo jej nie posiada. Dany przedmiot w tym samym miejscu i czasie nie może jednocześnie być jakiś i taki nie być.
Zawsze jedno z tych dwóch stwierdzeń jest prawdziwe. Ale nigdy oba naraz!

10. Weź do ręki dowolny przedmiot (taki, który nie zniszczy się podczas upadku), upuść go na podłogę.

•  Jak myślisz, co się stanie?

Próby upuszczania przedmiotów możesz powtarzać kilkakrotnie i robić w różnych częściach domu.

• A drugi raz? Czy też upadną? A za minutę? Czy przedmioty zawsze będą spadać? Skąd wiesz, że upuszczone przedmioty zawsze będą upadać na ziemię?

Do wniosku, że przedmioty będą zawsze spadać na ziemię możemy dojść na dwa sposoby:

1. Możemy upuszczać je wiele razy, 10 razy, 100, 1000, możemy robić to w różnych miejscach i w różnych sytuacjach i w końcu dojść do wniosku, że zawsze będą spadać na ziemię. Ten sposób myślenia nazywa się INDUKCJĄ
2. Ale może być inaczej. Możemy wiedzieć, że na Ziemi jest grawitacja, czyli przyciąganie ziemskie, które powoduje, że wszystkie upuszczone przedmioty spadają na ziemię i z tego wyciągnąć wniosek, że jeśli upuścimy klucze, to upadną one na ziemię. Ten rodzaj myślenia to DEDUKCJA!

Każdy, kto chciałby być dobrym detektywem, a także każdy, kto chce być mądry i sprytny musi znać dwa rodzaje myślenia, na których opiera się cała wiedza, wszystko czego uczymy się w szkole. Te dwa rodzaje myślenia to właśnie dedukcja i indukcja.

11. Sherlock Holmes

Detektyw Sherlock Holmes został poproszony o wyjaśnienie pewnej bardzo tajemniczej sprawy. Chodziło o powtarzające się kradzieże produktów spożywczych ze spiżarni Pani Matyldy. Kradzieże powtarzały się kilkakrotnie w każdym miesiącu. Sherlock po każdej kradzieży zapisywał co zginęło:

• W pierwszym tygodniu kolejno ukradziono 10 kg mąki, 30 jajek i 5 kg cukru.
• W następnym znów 10 kg mąki, 30 jajek, i 5 kg cukru.
• Ta sytuacja powtarzała się trzy razy.
• Ostatnie zapiski w notatniku detektywa mówią, że ukradziono kolejną porcję mąki…

12. Spróbuj pomóc Sherlockowi Holmesowi i zastanów się, co zostało ukradzione w następnej kolejności, a także kto może być złodziejem? Kto mógł potrzebować tych rzeczy?

Rozwiąż zagadkę oraz przedstaw swój tok myślenia. Dołącz zdjęcia wykonanych przez Ciebie zadań oraz napisz refleksję: Co z tego tematu powinniśmy zapamiętać? Co najbardziej Cie zainteresowało w tym temacie?  Lino/ Samoocena 2  TUTAJ


Jutro podsumujemy, kto w klasie jest takim dobrym detektywem jak Sherlock Holmes